Niet Aangeboren Hersenletsel (NAH)?
NAH is hersenletsel na een ongeval of ziekte.
Het hersenletsel leidt tot
- een breuk in de levenslijn
- een ongelijk patroon van stoornissen en vaardigheden.
Niet aangeboren hersenletsel kan op iedere leeftijd voorkomen. We onderscheiden twee vormen van hersenletsel:
- Traumatisch hersenletsel: ontstaat door een botsing of een kneuzing van de hersenen, bijvoorbeeld bij een verkeersongeluk of een val van de trap.
- Niet-traumatisch hersenletsel: ontstaat door een aandoening of ziekte, bijvoorbeeld een beroerte, hersenbloeding of hersentumor.
Gevolgen van hersenletsel
De gevolgen van hersenletsel zijn voor ieder persoon anders. Afhankelijk van de plaats in de hersenen waar het letsel optreedt en van de ernst van het letsel, kunnen de gevolgen meer of minder optreden.
Niet iedereen krijgt met alle gevolgen te maken. Anderzijds zorgt juist de combinatie van verschillende gevolgen voor extra problemen.
- Verlammingsverschijnselen, vaak eenzijdig aan het lichaam
- Gevoelsstoornissen (pijn, warmte, koude, houding, beweging of tast)
- Beperkingen in het gezichtsveld
- Incontinentie
- (Vormen van) epilepsie
De onzichtbare gevolgen zijn minder opvallend, komen vaak pas na enige tijd tot uiting en blijken op langere termijn de grootste problemen op te leveren. Ze openbaren zich op veel verschillende gebieden: cognitief, communicatief, gedragsmatig en emotioneel.
- Cognitief: aandacht- en concentratiestoornissen (moeite met concentreren en verdelen van aandacht, tragere snelheid van denken en informatieverwerking), overgevoeligheid voor externe prikkels als licht of geluid, geheugenstoornissen (zowel in het kortetermijn- als in het langetermijngeheugen), moeite met het plannen en/of uitvoeren van doelgerichte activiteiten, en voortdurende en extreme vermoeidheid.
- Communicatie: taal- en spraakstoornissen (afasie, moeite met vinden van woorden of het begrijpen van taal of moeilijk verstaanbaar)
- Verandering van gedrag: geen of verminderd ziekte-inzicht (wat kan leiden tot zelfoverschatting en riskant gedrag), ontremd gedrag (in spreken, eten en drinken, verslaving), ongeduldig, impulsief, rusteloos of gejaagd, prikkelbaar of agressief, weinig tot geen initiatief meer nemen door het verlies van zelfredzaamheid.
- Emotionele schade: stemmingswisselingen (van neerslachtigheid tot overmatige vrolijkheid), karakterverandering, sociaal onaangepast gedrag, agressief, snel huilen, veel geprikkeld.
- Sociaal-emotioneel: door de klachten of op de reactie van de omgeving hebben veel mensen met hersenletsel een verminderd zelfvertrouwen, buien van somberheid, onzekerheid en angst, en gevoelens van frustratie en machteloosheid.
De breuk in de levenslijn
Niet-aangeboren hersenletsel verandert het leven van de getroffene van de ene dag op de andere. We spreken dan ook vaak over ‘een breuk in de levenslijn’.
Gevolgen voor de sociale omgeving
Hersenletsel krijg je niet alleen. Vaak ondervinden de mensen in de omgeving van de getroffene ook problemen. De partner met wie je samenleeft, je vader of moeder vertoont ander gedrag en lijkt niet meer de persoon te zijn die je zo goed kent. Maar ook vrienden en collega’s zien plots een ander mens tegenover zich.
In sommige gevallen kan iemand met hersenletsel zijn of haar werk niet meer doen, zijn sport niet meer beoefenen of niet meer naar buiten zonder hulp of begeleiding. Sociale contacten kunnen anders worden en het gevaar van een sociaal isolement ligt op de loer.